Kozmik At Nalı Sisteminde Devasa Kara Delik Keşfedildi
Kozmik At Nalı, 2007 yılında keşfedilen ve Güneş’ten 5,5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir sistem. Ön plandaki devasa galaksi, arka plandaki uzak bir galaksinin ışığını bükerek Einstein Halkası adı verilen bir optik illüzyon oluşturuyor. Yeni araştırmalar, bu dev galaksinin merkezinde şimdiye kadar tespit edilen en büyük kara deliklerden birinin olabileceğini gösteriyor.
Brezilya’daki Rio Grande do Sul Federal Üniversitesi’nden Carlos Melo-Carneiro liderliğindeki ekip, kara deliğin 36 milyar Güneş kütlesinde olduğunu belirtti. Kara deliğin keşfi, “Kozmik At Nalı Gravitasyonel Merceğinin Merkezinde 36 Milyar Güneş Kütleli Kara Deliğin Ortaya Çıkarılması” başlıklı makalede yayımlandı.
EN BÜYÜK KARADELİKLERDEN BİRİ
Kara delikler, galaksilerle birlikte gelişen ve evrimleşen kozmik yapılar. Süper kütleli kara delikler (SMBH) genellikle 5 milyar Güneş kütlesini aştığında ultra-dev kara delik (UMBH) olarak adlandırılıyor. Kozmik At Nalı’ndaki kara delik, bu tanımın çok ötesine geçerek şimdiye kadar tespit edilen en büyük kara deliklerden biri olabilir.
Bu keşif, galaksi evrimi ve kara deliklerin büyüme mekanizmaları hakkında önemli soruları gündeme getiriyor. Normalde, bir galaksinin merkezindeki kara deliğin kütlesi, etrafındaki yıldızların hareketleriyle doğrudan ilişkilidir. Ancak, bu yeni keşfedilen kara delik, bu ilişkiye uymuyor ve beklenenden çok daha büyük.
KARA DELİKLER NASIL BÜYÜYOR?
Araştırmacılar, bu devasa kara deliğin anormal büyümesini birkaç olası senaryo ile açıklıyor:
- Galaksi birleşmeleri: Büyük galaksiler birleştiğinde, merkezdeki kara delikler de birleşerek devasa kütlelere ulaşabilir. Bu süreçte, bazı yıldızlar sistem dışına atıldığı için yıldız hareketlerindeki düzensizlikler kara deliğin tahmin edilenden daha büyük görünmesine yol açabilir.
- Aktif Galaktik Çekirdekler (AGN): Kara delikler aktif olarak madde yuttuğunda, kuvvetli radyasyon ve jet akımları yayarak yıldız oluşumunu engelleyebilir. Bu da galaksi yapısını bozarak, kara deliğin büyümesini hızlandırabilir.
- Erken Evren’de Aşırı Hızlı Büyüme: Kozmik At Nalı’ndaki kara delik, erken evrende aşırı parlak bir kuasar olarak başladıysa, hızlı kütle kazanımıyla bugünkü devasa boyutuna ulaşmış olabilir.
Araştırmacılar, kara deliğin “fosil bir galaksi grubunun” parçası olabileceğini belirtiyor. Bu tür galaksi grupları, erken dönem birleşmelerin kalıntılarıdır ve yeni yıldız oluşumları neredeyse durmuştur.
Araştırmacılar, bu olağanüstü keşfin galaksi evrimi ve kara deliklerin büyüme süreçleri hakkındaki mevcut teorileri sorguladığını belirtiyor. Daha fazla gözlem yapılması gerekiyor, ancak bu süreçte Euclid Misyonu ve Aşırı Büyük Teleskop (ELT) gibi yeni nesil gözlemevleri, bu dev kara delikler hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir.
